จังหวัดพะเยา เป็นจังหวัดในภาคเหนือตอนบน มีประวัติความเป็นมาที่เก่าแก่ยาวนานไม่น้อยไปกว่าเมืองอื่นๆ ในอาณาจักรล้านนา บริเวณที่ตั้งของจังหวัดพะเยาในปัจจุบันอยู่ติดกับกว๊านพะเยา เดิมเป็นที่ตั้งของเมือง ภูกามยาว หรือ พยาว ที่ก่อตั้งขึ้นเมื่อพุทธศตวรษที่ 16 โดยมีผู้ปกครองคือ พ่อขุนงำเมือง ภายหลังมีการเปลี่ยนแปลงอำนาจ และตกอยู่ภายใต้อิทธิพลของอาณาจักรล้านนา เมื่อถึงสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ เมืองพะเยาอยู่ภายใต้การปกครองของจังหวัดเชียงรายในฐานะ อำเภอพะเยา และเมื่อวันที่ 28 สิงหาคม พ.ศ. 2520 อำเภอพะเยาได้ยกฐานะขึ้นเป็น จังหวัดพะเยา นับเป็นจังหวัดที่ 72 ของประเทศไทย
ทำเนียบรายนามผู้ว่าราชการจังหวัดพะเยา
ลำดับ |
รายนาม |
ระยะเวลาดำรงตำแหน่ง |
1 | นายสัญญา ปาลวัฒน์วิไชย | 28 ส.ค. 2520-30 ก.ย. 2524 |
2 | นายอรุณ รุจิกัณหะ | 1 ต.ค. 2524-30 ก.ย. 2526 |
3 | นายสุดจิตร คอวนิช | 1 ต.ค. 2526-30 ก.ย. 2530 |
4 | นายศักดา ลาภเจริญ | 1 ต.ค. 2530-30 ก.ย. 2532 |
5 | นายทองคำ เขื่อนทา | 1 ต.ค. 2532-30 ก.ย. 2533 |
6 | นายสวัสดิ์ ส่งสัมพันธ์ | 1 ต.ค. 2533-30 ก.ย. 2536 |
7 | นายวิจารณ์ ไชยนันทน์ | 5 ต.ค. 2536-30 ก.ย. 2539 |
8 | นางนิพัทธา อมรรัตนเมธา | 1 ต.ค. 2539-30 ก.ย. 2540 |
9 | นายกำพล วรพิทยุต | 20 ต.ค. 2540-29 ก.พ. 2543 |
10 | นายสันต์ ภมรบุตร | 1 มี.ค. 2543-30 ก.ย. 2543 |
11 | นายพิพัฒน์ วงศาโรจน์ | 1 ต.ค. 2543-30 ก.ย. 2545 |
12 | นายสมศักดิ์ บุญเปลื้อง | 1 ต.ค. 2545-30 ก.ย. 2546 |
13 | นายบวร รัตนประสิทธิ์ | 1 ต.ค. 2546-1 ธ.ค. 2548 |
14 | นายวิทยา ปิณฑะแพทย์ | 2 ธ.ค. 2548-30 ก.ย. 2549 |
15 | นายธนเษก อัศวานุวัตร | 13 พ.ย. 2549 – 5 พ.ค. 2551 |
16 | นางสาวเรืองวรรณ บัวนุช | 6 พ.ค. 2551 – 30 ก.ย. 2552 |
17 | นายเชิดศักดิ์ ชูศรี | 1 ต.ค. 2552 – 30 ก.ย. 2553 |
18 | นายพงษ์ศักดิ์ วังเสมอ | 1 ต.ค. 2553 – ปัจจุบัน |
รายชื่อสมาชิกสภาผู้แทนราษฏรแบบแบ่งเขตของจังหวัดพะเยา
- นายไพโรจน์ ตันบรรจง
- นายวิสุทธิ์ ไชยณรุณ
- นางสาวอรุณี ชำนาญยา
อาณาเขต
จังหวัดพะเยามีเนื้อที่ประมาณ 6,335 ตารางกิโลเมตร ตอนเหนือมีพื้นที่ติดกับจังหวัดเชียงราย ทิศตะวันออกติดกับสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวและจังหวัดน่าน ส่วนทางตะวันตกติดกับจังหวัดลำปาง และทางด้านใต้ติดกับจังหวัดแพร่
หน่วยการปกครอง
การปกครองแบ่งออกเป็น 9 อำเภอ 68 ตำบล 790 หมู่บ้าน 2 เทศบาลเมือง 30 เทศบาลตำบล 39 องค์การบริหารส่วนตำบล
อำเภอ
เทศบาล
อำเภอเมืองพะเยา
อำเภอจุน อำเภอเชียงคำ |
อำเภอเชียงม่วน อำเภอดอกคำใต้ อำเภอปง |
อำเภอแม่ใจ อำเภอภูซาง อำเภอภูกามยาว |
การเดินทาง
ทางรถยนต์
ใช้ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 32 ผ่าน
- จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
- จังหวัดอ่างทอง
- จังหวัดสิงห์บุรี
- จังหวัดนครสวรรค์ เข้าสู่ถนนพหลโยธิน ที่จังหวัดนครสวรรค์
- ผ่านอำเภอคลองขลุง จังหวัดกำแพงเพชร
- จังหวัดตาก
- ผ่านอำเภอเถิน อำเภอสบปราบ อำเภองาว จังหวัดลำปาง
- เข้าสู่ตัวเมืองพะเยา ระยะทาง 969 กิโลเมตร
รถโดยสารประจำทาง
บริษัทขนส่ง จำกัด มีรถโดยสารปรับอากาศและธรรมดา ออกจากสถานีขนส่งสายเหนือ ถนนกำแพงเพชร 2
รถไฟและเครื่องบิน
ต้องลงที่จังหวัดลำปาง และจังหวัดเชียงใหม่ สำหรับทางรถไฟ ส่วนเครื่องบินให้มาลงที่จังหวัดเชียงราย จังหวัดลำปาง
สถานที่สำคัญ
สัญลักษณ์ประจำจังหวัด
- ตราประจำจังหวัด : รูปพระเจ้าตนหลวงวัดศรีโคมคำ
- ดอกไม้ประจำจังหวัด: ไม่มี
- ต้นไม้ประจำจังหวัด: สารภีไทย (Mammea siamensis)
- คำขวัญประจำจังหวัด: กว๊านพะเยาแหล่งชีวิต ศักดิ์สิทธิ์พระเจ้าตนหลวง บวงสรวงพ่อขุนงำเมือง งามลือเลื่องดอยบุษราคัม
แหล่งท่องเที่ยว
- <a title="กว๊านพะเยา" href=”http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%A7%E0%B9%8A%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%9E%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%A2%E0%B8%B2″>กว๊านพะเยา
- วัดศรีโคมคำ
- น้ำตกจำปาทอง
- ดอยบุษราคัม
- วัดติโลกอาราม
- หอวัฒนธรรมนิทัศน์
- วัดนันตาราม
ข้าวหอมมะลิ
ข้าวหอมมะลิของจังหวัดพะเยาจัดอยู่ในสินค้าระดับ Premium Grade เพราะจะมีเพียงฤดูนาปีเท่านั้น จังหวัดพะเยามีดินดีที่เหมาะสมต่อการเพาะปลูก กล่าวคือ ดินเหนียวใกล้เชิงภูเขาไฟและเป็นดินจากภูเขาไฟที่ดิบสนิทแล้ว ทำให้ข้าวมีรวงแข็งแรง เมล็ดสมบูรณ์ใหญ่ยาว เมื่อสีข้าวแล้วจะได้ข้าวเมล็ดเรียวยาว ขาวเป็นมัน เมื่อหุงสุกแล้วจะเหนียวนุ่มกลิ่นหอมตามธรรมชาติคล้าย ๆ กับกลิ่นใบเตย แม้ทิ้งไว้นานก็ยังคงสภาพกลิ่นหอม หุงแล้วนุ่ม
ลำไย
ลำไยส่วนใหญ่ที่ปลูกในจังหวัดพะเยา คือ พันธุ์อีดอ ลักษณะผลใหญ่ รูปทรงแป้นเบี้ยว เนื้อหวานสีขาวขุ่นค่อนข้างเหนียว รสหวาน มีปริมาณน้ำตาลประมาณร้อยละ 18.7 ผลจะแก่เร็วกว่าผลพันธุ์อื่น ต้นเดือนกรกฎาคมก็เก็บผลผลิตได้ นิยมปลูกในทุกอำเภอ แหล่งที่ปลูกมากคืออำเภอเชียงคำและอำเภอจุน ผลผลิตส่วนใหญ่จะผลิตเป็นลำไยอบแห้งทั้งเปลือก
ลิ้นจี่
เนื่องจากสวนลิ้นจี่ส่วนใหญ่ของจังหวัดพะเยาปลูกอยู่ระหว่างหุบเขาที่มีอากาศหนาวเย็นเกือบตลอดทั้งปีและปลูกในดินที่มีปริมาณธาตุโพแทสเซียมสูง ส่งผลให้ลิ้นจี่ของจังหวัดพะเยามีลักษณะเด่น คือ ลูกใหญ่ สีผิวสวยตามชนิดพันธุ์ รสชาติหวาน เนื้อแห้งกรอบ ไม่มีน้ำมาก เมื่อแกะรับประทานสด สามารถเก็บเกี่ยวได้ก่อนจังหวัดอื่น ๆ ในภาคเหนือ
การศึกษา
อุดมศึกษา
- มหาวิทยาลัยพะเยา ตั้งอยู่ ณ ตำบลแม่กา อำเภอเมืองพะเยา ห่างจากตัวเมืองพะเยาตามถนนพหลโยธินสาย พะเยา-ลำปาง ประมาณ 20 กิโลเมตร
- มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตพะเยา
โรงเรียน
วิทยาลัยเทคนิคพะเยา เป็นสถาบันการศึกษาทางอาชีวศึกษา เปิดสอนในระดับ ปวช.และปวส. ตั้งอยู่ที่ 355 หมู่ 11 ต.บ้านต๋อม อ.เมือง จ.พะเยา ถนนสนามกีฬา ห่างจากศูนย์ราชการประมาณ 1 กิโลเมตร
โรงภาพยนตร์
Thana Cineplex
- พะเยา (1)
- เชียงคำ (1) ปัจจุบันปิดบริการแล้ว